ANOREKSİYA NERVOZA: TANIM, NEDENLER VE TEDAVİ YAKLAŞIMLARI
Anoreksiya Nervoza, özellikle ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde görülen ciddi bir yeme bozukluğudur. Kişinin vücut ağırlığını takıntılı şekilde kontrol etmesi, aşırı kilo kaybı ve beden algısında bozulma ile karakterizedir. Psikolojik, biyolojik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıkan bu durum, hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı tehdit eder.
1. Anoreksiya Nervoza Nedir?
Anoreksiya Nervoza, bireyin kilo almaktan aşırı korktuğu ve kendini kilolu olarak algıladığı bir yeme bozukluğudur. Kişi, beden ağırlığını azaltmak için aşırı diyet yapar, yemek yemez ya da aşırı egzersiz yapar. Genellikle kilo normalin çok altına inse bile kişi hâlâ kendini kilolu hisseder. Bu bozukluk, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından da psikiyatrik bir hastalık olarak sınıflandırılmıştır.
Başlıca Belirtiler:
* Vücut ağırlığının yaş ve boya göre normalin çok altında olması
* Kilo alma korkusu
* Bozulmuş beden algısı
* Yiyeceklerle takıntılı şekilde ilgilenme
* Aşırı egzersiz yapma
* Regl düzensizlikleri (kadınlarda).
2. Nedenleri Nelerdir?
Anoreksiya Nervoza'nın nedeni tek bir faktöre bağlanamaz. Ancak şu risk faktörleri belirlenmiştir:
* Psikolojik Etkenler: Düşük benlik saygısı, mükemmeliyetçilik, kontrol ihtiyacı
* Aile Faktörleri: Ailede yeme bozukluğu öyküsü, aşırı koruyucu ebeveyn tutumu
* Toplumsal Etkenler: Medyanın zayıf bedeni idealize etmesi
* Genetik Yatkınlık: Genetik eğilim, serotonin dengesizlikleri
3. Anoreksiya Nervoza Nasıl Tedavi Edilir?
Anoreksiya Nervoza, çok disiplinli bir yaklaşım gerektiren kompleks bir hastalıktır. Erken müdahale hayati önem taşır.
a) Psikoterapi:
* Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin olumsuz düşünce kalıplarını fark edip değiştirmesine yardımcı olur.
* Aile Temelli Terapi (FTT), özellikle ergen hastalarda etkilidir.
b) Medikal Takip:
* Elektrolit dengesi, vücut kitle indeksi (VKİ) ve organ fonksiyonlarının düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir.
* Gerekirse hastaneye yatırma uygulanabilir.
c) Beslenme Desteği ve Online Diyetisyenlik: Beslenme tedavisi, iyileşme sürecinin temel taşıdır. Bu noktada online diyetisyen hizmetleri, hastanın yaşadığı yerden bağımsız olarak düzenli destek almasını sağlar. Online görüşmeler sayesinde:
* Haftalık olarak vücut analizi ve beslenme günlüğü kontrol edilebilir.
* Hastaya özel adım adım kilo kazanım planı hazırlanır.
* Psikolojik tetikleyiciler takip edilerek yeme davranışları desteklenir.
* Aileyle iş birliği sağlanabilir.
Online diyetisyenlik, özellikle sosyal çekinme yaşayan veya yüz yüze hizmete erişimi olmayan bireyler için etkili ve erişilebilir bir çözümdür.
Sonuç Anoreksiya Nervoza, yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşüren ve ölümle sonuçlanabilecek bir hastalıktır. Ancak erken tanı, bütüncül tedavi yaklaşımları ve doğru destekle iyileşme mümkündür. Özellikle günümüzde teknolojinin sunduğu imkanlarla online diyetisyenlik, tedavi sürecine önemli katkılar sunmakta, bireylere kişisel ve esnek bir destek ortamı sağlamaktadır